Case Studies Polskich Firm, Które z Sukcesem Wdrażają Strategie Neutralności Węglowej

Coraz więcej polskich firm podejmuje ambitne zobowiązania dotyczące neutralności węglowej, a niektóre z nich już osiągają imponujące rezultaty. W tym artykule przedstawiamy historie pięciu polskich przedsiębiorstw z różnych branż, które skutecznie wdrażają strategie dekarbonizacji. Poznaj ich konkretne działania, napotkane wyzwania i osiągnięte rezultaty.

1. Żabka Polska - Kompleksowa strategia neutralności węglowej do 2025 roku

Profil firmy: Żabka to jedna z największych sieci handlowych w Polsce, posiadająca ponad 8000 sklepów.

Cel klimatyczny: Osiągnięcie neutralności węglowej operacyjnej (zakresy 1 i 2) do 2025 roku i neutralności w całym łańcuchu wartości (łącznie z zakresem 3) do 2050 roku.

Kluczowe działania:

• Energia odnawialna: 100% energii elektrycznej w centrali, centrach logistycznych i sklepach własnych pochodzi już z OZE. Dla sklepów franczyzowych Żabka wprowadziła program ułatwiający przejście na zieloną energię.
• Ekologiczne sklepy: Firma uruchomiła innowacyjne sklepy autonomiczne Żabka Nano zasilane w 100% energią z OZE oraz testuje koncepty ekologicznych sklepów, które wykorzystują technologie zmniejszające zużycie energii o 40%.
• Transport niskoemisyjny: Żabka rozpoczęła elektryfikację swojej floty i inwestuje w pojazdy zasilane biopaliwami. Wprowadziła także standardy zrównoważonego transportu dla dostawców.
• Łańcuch dostaw: Firma prowadzi program angażujący dostawców w raportowanie i redukcję emisji, oferując im wsparcie techniczne i szkolenia.
• Gospodarka obiegu zamkniętego: Wdrożenie opakowań wielokrotnego użytku, zwiększenie udziału materiałów z recyklingu oraz redukcja marnowania żywności.

Rezultaty:

Od 2020 roku Żabka zredukowała emisje w zakresach 1 i 2 o ponad 70%, mimo dynamicznego wzrostu liczby sklepów. Firma uzyskała certyfikat SBTi (Science Based Targets initiative), potwierdzający zgodność jej celów klimatycznych z najnowszą wiedzą naukową.

Wyzwania i rozwiązania:

Największym wyzwaniem był model franczyzowy, w którym większość sklepów nie jest bezpośrednio zarządzana przez firmę. Żabka rozwiązała ten problem, tworząc dedykowany program edukacyjny dla franczyzobiorców oraz oferując im wsparcie finansowe przy inwestycjach w efektywność energetyczną.

2. Grupa LUG - Producent oświetlenia z zerowym śladem węglowym

Profil firmy: LUG to jeden z czołowych europejskich producentów profesjonalnych rozwiązań oświetleniowych, z siedzibą w Zielonej Górze.

Cel klimatyczny: Neutralność węglowa w zakresach 1 i 2 do 2023 roku oraz redukcja emisji w zakresie 3 o 30% do 2030 roku.

Kluczowe działania:

• Transformacja energetyczna zakładów produkcyjnych: Instalacja jednej z największych w regionie farm fotowoltaicznych na dachu fabryki (1,5 MW), pokrywającej 40% zapotrzebowania na energię elektryczną.
• Zakup zielonej energii: Pozostała część energii elektrycznej pochodzi z OZE na podstawie umowy PPA (Power Purchase Agreement).
• Elektryfikacja floty: Wymiana 80% samochodów służbowych na pojazdy elektryczne i hybrydowe oraz budowa infrastruktury ładowania.
• Ecodesign: Projektowanie produktów z myślą o wydłużeniu ich cyklu życia, łatwiejszym recyklingu i niższym zużyciu energii.
• Zrównoważone budynki: Nowa siedziba firmy uzyskała certyfikat BREEAM na poziomie Excellent, wykorzystując innowacyjne rozwiązania w zakresie efektywności energetycznej.

Rezultaty:

W 2022 roku firma osiągnęła neutralność węglową w zakresie 1 i 2, rok przed zakładanym terminem. Ślad węglowy na jednostkę przychodu zmniejszył się o 65% w porównaniu do 2019 roku. Rozwiązania LUG pozwalają również klientom zmniejszać ich emisje - oświetlenie LED firmy zużywa do 80% mniej energii niż konwencjonalne systemy oświetleniowe.

Wyzwania i rozwiązania:

Głównym wyzwaniem była początkowo wysoka energochłonność procesów produkcyjnych. Firma przeprowadziła kompleksowy audyt energetyczny, który pozwolił zidentyfikować kluczowe obszary do optymalizacji. Wdrożenie systemu zarządzania energią zgodnego z ISO 50001 umożliwiło systematyczne monitorowanie i poprawę efektywności energetycznej.

3. Kompania Piwowarska - Zielona rewolucja w browarnictwie

Profil firmy: Kompania Piwowarska to największy producent piwa w Polsce, posiadający trzy browary: w Tychach, Poznaniu i Białymstoku.

Cel klimatyczny: Osiągnięcie zerowej emisji netto w całym łańcuchu wartości do 2040 roku.

Kluczowe działania:

• Biogazownie: Budowa biogazowni przy browarach, które przetwarzają odpady produkcyjne na biogaz wykorzystywany w procesach warzelni.
• Energia odnawialna: Od 2021 roku wszystkie browary zasilane są w 100% energią elektryczną z OZE.
• Efektywność wodna: Wdrożenie zamkniętych obiegów wody i technologii odzysku wody z procesów produkcyjnych, co pozwoliło zmniejszyć zużycie wody o 36% w ciągu ostatnich 10 lat.
• Zrównoważone rolnictwo: Program współpracy z polskimi rolnikami dostarczającymi jęczmień browarny, promujący praktyki rolnictwa regeneratywnego.
• Opakowania: Eliminacja plastikowych opakowań, zwiększenie udziału opakowań zwrotnych i zawartości materiałów z recyklingu.

Rezultaty:

Od 2015 roku firma zredukowała emisje CO2 w zakresie 1 i 2 o 66%, a zużycie wody do produkcji piwa spadło do rekordowo niskiego poziomu 2,1 hl wody na 1 hl piwa (średnia branżowa to około 3-4 hl). Kompania Piwowarska otrzymała certyfikat "True Zero Waste" dla wszystkich swoich browarów, potwierdzający, że ponad 99% odpadów jest poddawanych recyklingowi lub odzyskowi.

Wyzwania i rozwiązania:

Jednym z największych wyzwań było zmniejszenie emisji związanych z chłodzeniem, które stanowi istotny element procesu produkcji piwa. Firma zainwestowała w nowoczesne systemy chłodnicze wykorzystujące naturalne czynniki chłodnicze (amoniak i CO2) zamiast gazów HFC o wysokim potencjale cieplarnianym. Dodatkowo, wdrożono system odzysku ciepła z instalacji chłodniczych, które jest wykorzystywane do ogrzewania budynków i wody technologicznej.

4. Velux Polska - Dożywotnia neutralność węglowa

Profil firmy: Velux to producent okien dachowych i świetlików z czterema fabrykami w Polsce (Gnieźnie, Namysłowie i dwiema w Wędkowach).

Cel klimatyczny: Wyjątkowe podejście firmy obejmuje nie tylko osiągnięcie neutralności węglowej do 2030 roku (Lifetime Carbon Neutral), ale również zrekompensowanie całej historycznej emisji CO2 od początku działalności w 1941 roku.

Kluczowe działania:

• Efektywność energetyczna: Kompleksowa modernizacja fabryk, która obejmowała wymianę oświetlenia na LED, optymalizację systemów sprężonego powietrza, instalację pomp ciepła i wymienników ciepła.
• Własne źródła OZE: Instalacje fotowoltaiczne na dachach wszystkich fabryk w Polsce, z możliwością magazynowania nadwyżek energii.
• Elektryfikacja procesów: Zastąpienie procesów opartych na paliwach kopalnych rozwiązaniami elektrycznymi zasilanymi energią z OZE.
• Zrównoważone materiały: Zwiększenie udziału drewna z certyfikowanych źródeł (FSC i PEFC) do 100% oraz zastępowanie materiałów wysokoemisyjnych alternatywami o niższym śladzie węglowym.
• Projekty kompensacyjne: Firma realizuje projekty ochrony i odbudowy lasów w Polsce i na świecie, które nie tylko pochłaniają CO2, ale również chronią bioróżnorodność.

Rezultaty:

W latach 2010-2022 emisje CO2 w zakresie 1 i 2 zostały zredukowane o 59%. Wszystkie polskie fabryki Velux otrzymały certyfikat "Zero Waste to Landfill", co oznacza, że żadne odpady produkcyjne nie trafiają na składowiska. Firma realizuje również projekt leśny w Bieszczadach, który ma na celu pochłonięcie 80 000 ton CO2.

Wyzwania i rozwiązania:

Wyzwaniem była dekarbonizacja energochłonnych procesów obróbki drewna. Firma opracowała innowacyjny system wykorzystujący odpady drzewne do produkcji energii cieplnej, co pozwoliło znacząco zmniejszyć zużycie gazu ziemnego. Dodatkowo, wdrożono system zarządzania energią oparty na AI, który optymalizuje zużycie energii w czasie rzeczywistym.

5. InPost - Zielona rewolucja w logistyce ostatniej mili

Profil firmy: InPost to wiodący operator logistyczny, znany z sieci paczkomatów, z główną siedzibą w Krakowie.

Cel klimatyczny: Redukcja emisji CO2 o 75% do 2030 roku (względem 2020) i osiągnięcie neutralności węglowej do 2040 roku.

Kluczowe działania:

• Paczkomaty zasilane energią słoneczną: Wdrażanie paczkomatów wyposażonych w panele fotowoltaiczne, które są samowystarczalne energetycznie.
• Elektryfikacja floty: Systematyczna wymiana floty na pojazdy elektryczne, szczególnie w dostawach miejskich.
• Zielone centra logistyczne: Budowa nowych obiektów zgodnych z certyfikacją BREEAM na poziomie Excellent, wyposażonych w systemy fotowoltaiczne, magazyny energii i pompy ciepła.
• Optymalizacja tras: Wdrożenie systemów optymalizacji tras bazujących na sztucznej inteligencji, które minimalizują przebiegi i emisje CO2.
• Ekologiczne opakowania: Wprowadzenie opakowań biodegradowalnych i nadających się do recyklingu.

Rezultaty:

Model dostawy przez paczkomaty pozwala na redukcję emisji CO2 nawet o 75% w porównaniu do tradycyjnych dostaw kurierskich. W 2022 roku firma zmniejszyła emisje CO2 na przesyłkę o 27% w porównaniu do 2020 roku. InPost posiada już ponad 500 pojazdów elektrycznych w swojej flocie, a około 20% paczkomatów jest zasilanych energią słoneczną.

Wyzwania i rozwiązania:

Głównym wyzwaniem był brak infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych. InPost rozwiązał ten problem, inwestując we własną sieć stacji ładowania przy swoich centrach logistycznych oraz współpracując z partnerami w celu zapewnienia dostępu do ładowarek w kluczowych lokalizacjach miejskich.

Kluczowe wnioski z przedstawionych case studies

Analizując przedstawione przykłady polskich firm, można wyróżnić kilka kluczowych czynników sukcesu w dążeniu do neutralności węglowej:

1. Kompleksowe podejście - najskuteczniejsze strategie obejmują działania w zakresie energii, transportu, budynków, procesów produkcyjnych i łańcucha dostaw.
2. Zaangażowanie najwyższego kierownictwa - we wszystkich prezentowanych firmach cele klimatyczne są integralną częścią strategii biznesowej i są regularnie monitorowane przez zarząd.
3. Innowacje i nowe technologie - firmy aktywnie poszukują i wdrażają innowacyjne rozwiązania, często wyprzedzając rynek.
4. Podejście oparte na danych - skuteczna dekarbonizacja wymaga dokładnego pomiaru emisji i analizy efektywności wdrażanych rozwiązań.
5. Współpraca z partnerami - zaangażowanie dostawców, klientów i innych interesariuszy jest kluczowe dla redukcji emisji w całym łańcuchu wartości.

Podsumowanie

Przedstawione case studies pokazują, że polskie firmy z powodzeniem wdrażają ambitne strategie dekarbonizacji, osiągając wymierne rezultaty zarówno środowiskowe, jak i biznesowe. Neutralność węglowa przestaje być odległą wizją, a staje się konkretnym, osiągalnym celem, który przynosi również korzyści w postaci oszczędności kosztów operacyjnych, zwiększonej efektywności i wzmocnienia pozycji rynkowej.

Przykłady te mogą służyć jako inspiracja i praktyczny przewodnik dla innych polskich przedsiębiorstw, które rozpoczynają swoją drogę ku neutralności węglowej. Pokazują one, że niezależnie od branży i wielkości firmy, możliwe jest skuteczne wdrażanie strategii dekarbonizacji, które prowadzą do osiągnięcia celu neutralności węglowej do 2030 roku.